1. Giá trị nuôi con số 1: Trung thực
Cách tốt nhất để khuyến khích dạy con sự trung thực là bản thân bạn phải trở thành một người trung thực trước. Hãy xem xét câu chuyện này: Chị Diễm quyết định giới hạn số lần chơi giữa cậu con trai 3 tuổi của cô, Bi, và bạn của cậu ấy Bo. Bởi vì gần đây các chàng trai nhỏ này đã đánh nhau rất nhiều, và chị Diễm nghĩ rằng họ nên dành thời gian xa nhau. Vì vậy, khi mẹ của Bo - chị Lệ gọi điện vào một buổi chiều để sắp xếp một cuộc gặp gỡ, chị Diễm đã nói với chị Lệ rằng Bi đang bị ốm.
Nghe được điều này, con trai chị Diễm hỏi: "Con bị ốm hả mẹ? Con bị sao vậy?" chị Diễm sửng sốt trước vẻ mặt sợ hãi của con trai, nói với Bi là cô chỉ nói rằng anh bị ốm, vì cô không muốn làm tổn thương tình cảm của mẹ Bo. Chị Diễm sau đó lại đưa ra một lời giải thích phức tạp về sự khác biệt giữa các kiểu nói dối với nhau, và Bi cảm thấy bối rối. Tất cả những gì cậu bé hiểu là việc nói dối đôi khi không có vấn đề gì - và thực tế, đó là những gì mọi người trong chúng ta thường làm trước mặt con trẻ.
Con bạn luôn lấy những gợi ý cho hành động của bản thân từ bạn, vì vậy điều quan trọng là bạn phải cố gắng tránh bất kỳ hình thức lừa dối nào, ngay cả hành động tưởng như vô hại. (Chẳng hạn, đừng bao giờ nói điều gì đó như "Đừng kể với ông nội rằng chúng ta có kẹo chiều nay."). Để con bạn nghe thấy bạn nói thật với những người lớn khác. Trường hợp của chị Diễm có lẽ sẽ tốt hơn khi nói với mẹ của Bo - Chị Lệ rằng, "Đây không phải là một ngày đẹp trời để đi chơi và tôi đang rất lo ngại về việc những đứa con của chúng ta đã đánh nhau rất nhiều vào tuần trước. Tôi nghĩ rằng mấy đứa nhỏ cần nên nghỉ chơi một thời gian."
Một cách khác để thúc đẩy giá trị của sự trung thực: Đừng phản ứng thái quá nếu con bạn lỡ nói dối bạn. Thay vào đó, hãy giúp con mình tìm cách nói ra sự thật. Vào một buổi chiều, khi mẹ của cô bé Lan Chi (4 tuổi) bước vào phòng của gia đình, cô ấy đã thấy chậu cây của mình đã bị đổ và một số nhánh cây bị gãy. Cô biết ngay điều gì đã xảy ra: Một lần trước đây, cô đã thấy bé Lan Chi bắt búp bê Barbie của mình "trèo cây", và lúc đó cô đã nói với con gái rằng thực vật luôn có giới hạn nhất định của mình và chúng sẽ bị tổn thương nếu con làm điều đó. Khi mẹ yêu cầu một lời giải thích, Lan Chi trông có vẻ sợ hãi đã đổ lỗi cho con chó của gia đình.
Mẹ của Lan Chi đã phản ứng rất hợp lý: Cô ấy cắt ngang câu chuyện của con mình và nói, "Lan Chi à, mẹ hứa là con sẽ không la rầy. Hãy suy nghĩ về điều đó một phút, và sau đó kể cho mẹ nghe chuyện thực sự đã xảy ra." Sau một lúc, đứa trẻ đã làm chủ hành vi sai trái của mình. Kết quả là, Lan Chi phải giúp dọn dẹp đống lộn xộn và không được phép xem tivi vào chiều hôm đó, nhưng mẹ cô luôn nhấn mạnh rằng bà đánh giá cao sự trung thực của con gái mình như thế nào. Khi làm như vậy, mẹ của Lan Chi đã dạy cho con gái bé nhỏ của mình một bài học quan trọng: Ngay cả khi trung thực không phải lúc nào cũng dễ dàng hoặc thoải mái cho bạn và những người khác - Nhưng nếu bạn nói sự thật thì bạn sẽ luôn cảm thấy tốt hơn.
2. Giá trị nuôi con số 2: Công lý
Trong một buổi họp mặt gia đình gần đây, Chích Bông và Đại Bàng, hai chị em họ 4 tuổi, đang làm lâu đài từ các khối gỗ. Đột nhiên, Chích Bông đã xô ngã lâu đài của Đại Bàng, và cậu bé bắt đầu khóc. Chứng kiến ​​cảnh tượng đó, cha của Chích Bông đã dạy con bằng cách dằn mặt con gái và ra lệnh cho cô bé phải xin lỗi. Chích Bông nghiêm túc nói "Tôi xin lỗi."
Sau đó, bố Chích Bông đưa cô ấy sang một bên và hỏi, "Con có biết tại sao con lại đẩy đổ dãy nhà của Đại Bàng không?" Chích Bông nói với bố rằng cô ấy đã phát điên vì lâu đài của Đại Bàng lớn hơn mình. Người bố nói với Chích Bông rằng mặc dù đây không phải là lý do để phá hủy lâu đài của em họ cô, nhưng ông có thể hiểu cảm xúc của cô lúc đó. Sau đó bố của Chích Bông đã gửi cô ấy trở lại chơi đùa cùng với Đại Bàng.
Phản ứng của người bố này tương tự như phản ứng của nhiều bậc cha mẹ hiểu biết về tâm lý: Ông muốn con gái mình xác định lỗi sai rồi bày tỏ cảm xúc của mình và hiểu tại sao con lại cư xử như vậy. Điều đó không sao, nhưng vẫn chưa đủ. Để giúp trẻ em có ý thức thật sự về tính công lý, cha mẹ cần dạy con khuyến khích con thực hiện một số hành động để khắc phục điều sai trái. Ví dụ, cha của Chích Bông có thể đã gợi ý rằng cô ấy nên giúp em họ của mình là Đại Bàng xây dựng lại lâu đài của anh ấy hoặc cô ấy mang cho anh ấy một ít bánh quy như một cử chỉ xin lỗi.
Nói "Tôi xin lỗi" là điều khá dễ dàng đối với một đứa trẻ và nó giúp trẻ hiểu ra lỗi sai mà không buộc trẻ phải suy nghĩ quá nhiều. Việc để một đứa trẻ tự giác chủ động sửa đổi sẽ truyền tải một thông điệp mạnh mẽ hơn nhiều khi bắt buộc chúng phải sửa đổi. Nếu bạn biết rằng con bạn đã có hành động xấu với ai đó, hãy giúp trẻ nghĩ ra cách để đền bù cho người đó. Có lẽ gợi ý cho con của bạn rằng có thể tặng một trong những chiếc xe tải của cậu bé cho một người bạn - mà cậu bé đã làm hư đồ chơi của người bạn đó. Hoặc có lẽ con của bạn có thể vẽ một bức tranh cho em gái mình sau khi trêu chọc cô ấy cả ngày. Bằng cách khuyến khích con bạn làm những cử chỉ như vậy, bạn đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đối xử công bằng với mọi người - một giá trị thiết yếu mà một ngày nào đó sẽ giúp con ứng phó được với thế giới phức tạp của các mối quan hệ xã hội.
Dạy con đối xử công bằng với mọi người từ nhỏ để con có hành trang vững bước khi lớn lên.
3. Giá trị nuôi dạy con số 3: Quyết tâm
Cậu bé 5 tuổi - Tuấn Kiệt đã cho mẹ mình xem bức vẽ mà cậu bé đã vẽ bằng những chiếc bút màu mới của mình. "Con vẽ đẹp đấy! Bức tranh thật tươi sáng, đầy màu sắc và sự sáng tạo”, người mẹ đưa ra lời khen như vậy khi thấy bức tranh cậu bé đã vẽ. Sau đó, Tuấn Kiệt chạy ngay về phòng của mình và tức tốc vẽ một bức tranh khác rồi mang đến cho mẹ mình xem để nhận được lời khen ngợi - rồi nhiều bức bức tranh khác lại tiếp tục được mang đến.
"Mỗi bức vẽ sau đều cẩu thả hơn lần trước", mẹ cậu bé liền nói "Mẹ thật sự không biết phải nói gì". Nhưng sự phản hồi sẽ trở nên tích cực hơn nếu được nói như sau "Chà, Tuấn Kiệt à, các bức vẽ đó không được làm cẩn thận như bức vẽ ban đầu của con, con đã thật sự cố gắng hết sức với các bức vẽ chưa?"
Sự quyết tâm là một giá trị tinh thần mà bạn có thể dạy con từ khi còn rất nhỏ. Cách dễ nhất để tăng ý chí quyết tâm của trẻ nhỏ đó là tránh khen ngợi quá mức và cung cấp cho trẻ những phản hồi trung thực, được đưa ra một cách nhẹ nhàng, mang tính hỗ trợ.
Một cách hữu hiệu khác để nuôi dạy con phát triển lòng quyết tâm là khuyến khích chúng làm những việc không dễ dàng và khen ngợi chúng vì sự chủ động của chúng. Ví dụ, nếu con trai của bạn nhút nhát, hãy lặng lẽ khuyến khích con đến gần những đứa trẻ đang trên sân chơi, ngay cả khi điều đó khiến cậu bé cảm thấy lo lắng và sợ hãi. Còn nếu con gái bạn nhanh nhạy như một cái cầu chì, thì hãy dạy cô bé các chiến lược (chẳng hạn như đếm đến mười hoặc hít thở sâu) để kiềm chế cơn tăng động của bản thân. Chúc mừng những đứa trẻ khi chúng làm được những điều khó khăn đối với chúng. Nếu đứa trẻ nghe thấy sự động viên rằng "Làm tốt lắm, bố biết rằng biết rằng điều đó thực sự khó khăn với con!" thì đứa trẻ biết rằng sự nỗ lực của mình đã công nhận và càng trở nên quyết tâm hơn để tiếp tục cố gắng.
Cách dễ nhất dạy con quyết tâm đó là không khen ngợi con quá mức.
4. Giá trị nuôi dạy con số 4: Dạy con sự cân nhắc
Nhã Phương thất vọng vì các cô con gái của cô, 3 tuổi và 4 tuổi, luôn than vãn và đánh nhau mỗi khi cô đưa chúng đi mua sắm ở siêu thị. Nhã Phương nói: “Cuối cùng, tôi đã nói với bọn trẻ rằng chúng tôi cần phải tìm cách mua sắm mà không để mọi người hay kể cả bản thân tôi phải cảm thấy khó chịu”.
Người mẹ đã hỏi các cô con gái về cách làm thế nào để chuyến đi đến siêu thị trở thành một trải nghiệm tốt hơn cho tất cả mọi người. Cô con gái 4 tuổi gợi ý rằng họ nên mang đồ ăn nhẹ từ nhà để chúng không mè nheo đòi bánh quy. Cô bé 3 tuổi cho biết sẽ nhẹ nhàng hát một mình để mẹ cảm thấy vui vẻ.
Các cô con gái đã nhớ lời hứa của mình, và chuyến đi siêu thị tiếp theo đã diễn ra suôn sẻ hơn rất nhiều. Rời khỏi siêu thị, cô con gái 3 tuổi hỏi rằng: "Mẹ có còn cảm thấy khó chịu không hả mẹ?" Người mẹ chắc chắn với cô bé rằng bà ấy cảm thấy ổn và nhận xét rằng thật tuyệt khi các cô bé không còn cãi nhau với nhau khi đi siêu thị.
Bạn có dám đặt cược rằng những bài tập giải quyết vấn đề nhỏ này có thực sự giúp nuôi dạy con về sự cân nhắc không? Theo thời gian, ngay cả một đứa trẻ nhỏ cũng thấy rằng những lời nói hoặc hành động của bản thân có thể khiến người khác mỉm cười hoặc cảm thấy tốt hơn. Và mỗi khi đứa trẻ tử tế với người khác, thì người đó cũng sẽ đối xử tốt lại với đứa trẻ này. Phản hồi này khuyến khích các hành vi tích cực khác được xem xét.
Cha mẹ nên giúp trẻ hình thành thói quen biết suy nghĩ đến người khác từ những bài học thực tế cuộc sống.
5. Giá trị thứ 5: Dạy con tình yêu thương
Cha mẹ có xu hướng nghĩ rằng con cái luôn yêu thương và hào phóng với tình cảm của mình. Điều này đúng, nhưng để tình cảm yêu thương bền lâu, chúng cần được đáp lại. Thật ớn lạnh khi nhận ra rằng trong suốt một ngày dài bận rộn, cụm từ "Mẹ yêu con” có lẽ là câu nói mà một đứa trẻ ít có khả năng nghe thấy nhất.
Hãy để con bạn thấy bạn thể hiện tình yêu thương và tình cảm của bạn đối với những người trong cuộc sống của bạn. Hôn và ôm vợ/ chồng của mình khi bọn trẻ ở xung quanh. Nuôi dạy con của bạn về việc bạn yêu quý và biết ơn ông bà, cô chú, anh chị của trẻ như thế nào.
Và tất nhiên, đừng để một ngày trôi qua mà bạn không tự mình bày tỏ tình cảm với những đứa con bé nhỏ của mình. Thể hiện tình yêu của bạn bằng những cách bất ngờ như: Gói một tờ giấy bạc kèm theo những lời yêu thương vào hộp cơm trưa của đứa trẻ; Hay dán một hình trái tim vào gương trong phòng tắm để đứa trẻ nhìn thấy nó khi đánh răng; Hãy luôn ôm con của mình - không vì lý do gì. Đừng cho phép những cuộc rượt đuổi điên cuồng vào buổi sáng vì sợ trễ giờ làm/ giờ học; Hoặc những thói quen điên cuồng vào buổi chiều do không đủ thời gian nấu nướng,.. vắt kiệt đi những cử chỉ yêu thương trong ngày của bạn đối với con mình.
Sau này khi lớn lên trẻ là một con người giàu tình cảm hay không phụ thuộc vào cuộc sống gia đình lúc nhỏ của trẻ.